Ποιος είναι ο ρόλος της βιταμίνης D στο σώμα;

Ποιος δεν έχει ακούσει για το ρόλο της βιταμίνης D στην απορρόφηση του ασβεστίου και του φωσφόρου από το σώμα; Η δράση της αυτή την καθιστά απαραίτητη για την υγεία των οστών και των δοντιών. Εάν είστε έφηβος και αναπτύσσεται ο σκελετός σας, εάν είστε γυναίκα στην εμμηνόπαυση, ενήλικας μεγαλύτερης ηλικίας ή άτομο που δεν εκτίθεται αρκετά στον ήλιο θα έχετε σίγουρα αναρωτηθεί μήπως η βιταμίνη D στο σώμα σας βρίσκεται σε χαμηλά επίπεδα και εάν φυσικά πρέπει να συμπληρώσετε τη διατροφή σας με αυτήν.

Σκεφτήκατε όμως ποτέ πως η βιταμίνη αυτή μπορεί να είναι απαραίτητη για να ενισχύσετε την άμυνά σας και να προλάβετε ένα κρυολόγημα; Νέες μελέτες έχουν φέρει στο φως ένα σύνολο εξαιρετικά ενδιαφερόντων αποτελεσμάτων σχετικά με τον ρόλο που παίζει η βιταμίνη D στην θωράκιση του ανοσοποιητικού μηχανισμού.

2. trofi

Που βρίσκουμε τη βιταμίνη D;

Το σώμα μας μπορεί να εξασφαλίσει τη βιταμίνη D που χρειάζεται με 2 τρόπους:

  • Ο πρώτος τρόπος είναι μέσω της διατροφής, όμως πολύ λίγες φυσικές πηγές περιέχουν ικανοποιητικές ποσότητες βιταμίνης D. Χαρακτηριστικότερο παράδειγμα είναι το μουρουνέλαιο, ενώ σε πολύ μικρότερες συγκριτικά ποσότητες τη συναντάμε στα αυγά, τα γαλακτοκομικά και στα ψάρια.
  • Η δεύτερη πηγή βιταμίνης D για το σώμα είναι ο ήλιος. Και για να γίνουμε κατανοητοί, η βιταμίνη D είναι μία από τις ελάχιστες βιταμίνες που μπορεί να συνθέσει το ανθρώπινο σώμα. Η σύνθεση της πραγματοποιείται στα κύτταρα του δέρματος όταν αυτό εκτεθεί στην ηλιακή ακτινοβολία.
  • Στη συνέχεια η βιταμίνη D των τροφών και του «δέρματος» περνάει από ένα σύνολο μετατροπών στο ανθρώπινο σώμα μέχρι να πάρει την τελική της ενεργό μορφή και να μπορεί να αξιοποιηθεί από τα κύτταρα.

Η ποσότητα όμως βιταμίνης D που λαμβάνουμε από τα τρόφιμα δεν επαρκεί για να καλύψουμε τις ανάγκες μας. Την ίδια στιγμή οι ρυθμοί της σύγχρονης πραγματικότητας, αλλά και η περιορισμένη έκθεσή μας στον ήλιο, δεν μας επιτρέπουν να έχουμε επάρκεια βιταμίνης D παρά μόνο ελάχιστες καλοκαιρινές ημέρες. Κατά συνέπεια μελέτες έχουν δείξει πως τα επίπεδα βιταμίνης D στο αίμα των σύγχρονων ανθρώπων έχουν μειωθεί κατά 20% συγκριτικά με το παρελθόν.

3. ilios

Η βιταμίνη D και το ανοσοποιητικό σύστημα

Η πρώτη παρατήρηση πως η έκθεση στον ήλιο μπορεί να έχει άμεση επίδραση στο ανοσοποιητικό σύστημα έγινε στα χρόνια του Ιπποκράτη, όταν ο τελευταίος χρησιμοποιούσε την «ηλιοθεραπεία» ως μέθοδο θεραπείας για τη φυματίωση. Σήμερα πια οι επιστήμονες είναι σε θέση να πουν πως πιθανότατα η σύνθεση βιταμίνης D ήταν υπεύθυνη για αυτή την πρωτοποριακή αντιμετώπιση της ασθένειας.

Με ποια αφορμή όμως άρχισαν οι επιστήμονες να συσχετίζουν τη βιταμίνη D με το ανοσοποιητικό σύστημα; Η παρατήρηση πως η εποχική γρίπη παρουσιάζει έξαρση τους χειμερινούς μήνες, όταν η έκθεσή μας στον ήλιο είναι ελάχιστη αποτέλεσε ένα από τα εναύσματα. Παράλληλα πολλές έρευνες κατέγραφαν χαμηλά επίπεδα βιταμίνης D σε άτομα με παθήσεις στις οποίες εμπλέκονται μηχανισμοί του ανοσοποιητικού συστήματος όπως ο διαβήτης τύπου 1, οι φλεγμονώδεις νόσοι του εντέρου, η φυματίωση, ακόμα και η περιοδοντίτιδα.

4. anosopoihtiko

Τα αποτελέσματα των μελετών

Οι μελέτες που διερευνούν τη σχέση μεταξύ της βιταμίνης D και της άμυνας του οργανισμού είναι πια σχεδόν αναρίθμητες. Αξίζει όμως να αναφέρουμε μία πρόσφατη έρευνα στην οποία μαθητές που λάμβαναν 1.200 IU ημερησίως κατά τη διάρκεια του χειμώνα, μείωσαν την πιθανότητα να νοσήσουν με εποχική γρίπη σχεδόν στο μισό. Παρόμοια ήταν και τα αποτελέσματα χορήγησης 2.000 IU βιταμίνης D σε ενήλικες οι οποίοι εμφάνισαν λιγότερες πιθανότητες να εμφανίσουν γρίπη σε σχέση με όσους δεν λάμβαναν το συμπλήρωμα αυτό.

Πώς όμως η βιταμίνη που γνωρίζαμε μέχρι τώρα πως δυναμώνει τα οστά, συμβάλλει και στην ενίσχυση του ανοσοποιητικού; Τα παρακάτω σημεία συνοψίζουν τα σημαντικότερα ερευνητικά δεδομένα για τη βιταμίνη D και την άμυνα του οργανισμού:

  • Μπορεί να αξιοποιηθεί από πολλά κύτταρα του σώματός, όπως για παράδειγμα αυτά τα οποία βρίσκονται στο συκώτι και στο έντερο του ανθρώπου (μέσω ειδικών υποδοχέων).
  • Βελτιώνει το πλέγμα του δέρματος, των ούλων κλπ. τα οποία αποτελούν το προπύργιο του ανοσοποιητικού.
  • Ενισχύει την παραγωγή αντιμικροβιακών παραγόντων του ανοσοποιητικού συστήματος (κατελιχιδίνη, έμφυτη ανοσία).
  • Ενεργοποιεί μία ομάδα κυττάρων και μηχανισμών στο ανοσοποιητικό (T- βοηθητικά λεμφοκύτταρα, προσαρμοσμένη ανοσία).
  • «Καταπραΰνει» τις φλεγμονές στο σώμα μειώνοντας την έκκριση ουσιών που τις προκαλούν (κυτοκίνες).

 5. symplhrwnw

Να συμπληρώσω τη διατροφή μου με βιταμίνη D;

Εάν λάβει κανείς υπ’ όψιν του πως περισσότερο από το 30% του Ελληνικού πληθυσμού ενδέχεται να έχει χαμηλά επίπεδα βιταμίνης D στο αίμα του, τότε πρέπει να αναρωτηθούμε εάν τα απανωτά κρυολογήματα τους χειμερινούς μήνες οφείλονται σε έλλειψη της πολύτιμης αυτής βιταμίνης. Μπορεί να μην υπάρχει ακόμη σαφής οδηγία για την ποσότητα της βιταμίνης D που ευεργετεί την άμυνα του οργανισμού, οι περισσότερες όμως μελέτες χρησιμοποιούν την ασφαλή δόση των 2.000 IU στους ενήλικες. Η βιταμίνη D λοιπόν, είτε ως αμιγές συμπλήρωμα είτε ως Μουρουνέλαιο, αποτελεί ένα ακόμη συστατικό το οποίο, μαζί με κλασσικές αξίες όπως η βιταμίνη C, ο ψευδάργυρος και το φυτό Echinacea, μπορεί να ενισχύσει την άμυνα και να αποτελέσει όπλο κατά της γρίπης και του κρυολογήματος.

Τη βιταμίνη D τη βρίσκουμε σε 2 μορφές: την D2 που τη συναντάμε σε λίγα τρόφιμα όπως για παράδειγμα ορισμένα είδη μανιταριών και την D3 η οποία εξασφαλίζεται από την έκθεση στον ήλιο & την πρόσληψη τροφών. Η μορφή της D3 είναι η καλύτερα αξιοποιήσιμη από τον οργανισμό και τη βρίσκουμε και στα συμπληρώματα διατροφής. Οι μονάδες μέτρησης της βιταμίνης είναι «ασυνήθιστες» θα λέγαμε και ονομάζονται διεθνείς μονάδες (International Units, IU). Ένα (1) μικρογραμμάριο (μg) βιταμίνης D3 αντιστοιχεί σε 40 IU.

 

Εάν έχετε έλλειψη βιταμίνης D, βρίσκεστε σε κατάσταση εγκυμοσύνης, έχετε κάποιο σοβαρό ιατρικό ιστορικό ή είστε παιδί ή έφηβος, τότε θα πρέπει να ζητήσετε τη συμβουλή του γιατρού σας για τη δόση της βιταμίνης D που πρέπει να λάβετε.

Βιβλιογραφία:

  1. Aloia, J. F., Li-Ng, M., Re: epidemic influenza and vitamin D. Epidemiol. Infect. 2007, 135, 1095–1096, author reply 7–8.
  2. Urashima, M., Segawa, T., Okazaki, M., Kurihara, M. et al., Randomized trial of vitamin D supplementation to prevent seasonal influenza A in schoolchildren. Am. J. Clin. Nutr. 2010, 91, 1255–1260.
  3. Schwalfenberg GK. A review of the critical role of vitamin D in the functioning of the immune system and the clinical implications of vitamin D deficiency. Mol Nutr Food Res. 2011 Jan;55(1):96-108. doi: 10.1002/mnfr.201000174. Epub 2010 Sep 7.
  4. Hewison M. Vitamin D and the immune system: new perspectives on an old theme. Endocrinol Metab Clin North Am. 2010 Jun;39(2):365-79, table of contents. doi: 10.1016/j.ecl.2010.02.010. Review.
  5. Singhellakis PN1, Malandrinou FCh, Psarrou CJ, Danelli AM, Tsalavoutas SD, Constandellou ES. Vitamin D deficiency in white, apparently healthy, free-living adults in a temperate region. Hormones (Athens). 2011 Apr-Jun;10(2):131-43.