Την Παρασκευή 14 Νοεμβρίου είναι η Παγκόσμια Ημέρα για το Διαβήτη μία νόσος που αφορά λίγο περισσότερους από ένα εκατομμύριο Έλληνες, ενώ σύμφωνα μέχρι το 2035 αναμένεται να αγγίξει το 55% του Παγκόσμιου πληθυσμού. Μία από τις σημαντικότερες καταστάσεις που πρέπει να διαχειριστούν όσοι έχουν διαβήτη είναι οι ημέρες που δεν αισθάνονται καλά είτε λόγω του διαβήτη, είτε λόγο κάποιας αδιαθεσίας ή ασθένειας.
Οι παρακάτω ερωτήσεις θα σας βοηθήσουν να κατανοήσετε πόσο καλά προετοιμασμένοι είστε για να ελέγξετε το ζάχαρό σας το χειμώνα που έρχεται.
Ερώτηση 1: Πως επηρεάζονται τα επίπεδα του ζαχάρου όταν αρρωστήσω;
Α. Δεν επηρεάζονται, επηρεάζονται μόνο από τη διατροφή μου.
Β. Αυξάνονται.
Γ. Μειώνονται.
Δ. Αυξάνονται εάν έχω πυρετό, αλλά μπορεί να μειωθούν επικίνδυνα εάν αντιμετωπίσω κάποιο γαστρεντερικό πρόβλημα (εμετός, διάρροια κλπ).
Όταν κάποιος είναι άρρωστος το σώμα του παράγει ορμόνες για να μπορέσει να αντιμετωπίσει την έκτακτη κατάσταση, όμως η αντίδραση αυτή οδηγεί στην ταυτόχρονη αύξηση των επιπέδων γλυκόζης στο αίμα ακόμα και εάν κανείς έχει περιορίσει σημαντικά την ποσότητα της τροφής που λαμβάνει. Από την άλλη πλευρά σε περιπτώσεις γαστρεντερικών διαταραχών που επηρεάζουν την απορρόφηση των τροφών και την απώλεια υγρών, όπως είναι για παράδειγμα ο εμετός και η διάρροια, τα επίπεδα του ζαχάρου μπορεί να πέσουν σε επικίνδυνα χαμηλά επίπεδα, ειδικά λόγω της ταυτόχρονης λήψης της φαρμακευτικής αγωγής. Η σωστή απάντηση είναι η Δ.
Ερώτηση 2: Πόσο συχνά πρέπει να μετράω το ζάχαρό μου όταν είμαι άρρωστος;
Α. Εάν παίρνω τα φάρμακά μου όπως πρέπει δεν χρειάζεται να μετράω το ζάχαρό μου.
Β. Κάθε μία ώρα.
Γ. Κάθε 2-3 ώρες.
Δ. Μία φορά το πρωί και μία το βράδυ.
Επειδή ο οργανισμός του κάθε ανθρώπου αντιδρά διαφορετικά σε στρεσογόνες καταστάσεις όπως είναι οι ασθένειες, είναι σημαντικό να ελέγχετε το ζάχαρό σας κάθε 2-3 ώρες. Εάν αισθάνεστε αδύναμοι ακόμα και να μετρήσετε το ζάχαρό σας ζητείστε τη βοήθεια κάποιου. Η σωστή απάντηση είναι η Γ.
Ερώτηση 3: Πώς αλλάζει η δόση των φαρμάκων μου όταν είμαι άρρωστος;
Α. Δεν αλλάζει η δοσολογία των φαρμάκων μου.
Β. Σίγουρα πρέπει να αυξήσω τη δοσολογία των φαρμάκων αφού υπάρχει κίνδυνος να αυξηθούν και τα επίπεδα του ζαχάρου.
Γ. Πρέπει να μειώσω τα φάρμακα του διαβήτη γιατί επηρεάζουν την απορρόφηση των αντιβιοτικών.
Δ. Πρέπει να συμβουλευτώ το γιατρό μου πριν κάνω την οποιαδήποτε αλλαγή.
Το σχήμα της φαρμακευτικής αγωγής που λαμβάνει κάθε ασθενής διαφέρει σημαντικά, γι αυτό ενημερώστε το γιατρό σας πριν προχωρήσετε σε οποιαδήποτε αλλαγή. Για παράδειγμα όσοι χρησιμοποιούν ινσουλίνη ίσως χρειαστεί να αυξήσουν τη δόση της ινσουλίνης μακράς δράσης και να μειώσουν της ινσουλίνη ταχείας δράσης εάν δεν μπορούν να φάνε. Αντίστοιχες προσαρμογές μπορεί να χρειαστούν και όσοι λαμβάνουν χάπια για τον διαβήτη. Η σωστή απάντηση είναι η Δ.
Ερώτηση 4: Σε ότι αφορά τη διατροφή μου τι πρόγραμμα πρέπει να ακολουθήσω;
Α. Θα ήταν καλύτερο να φάω λίγο μεγαλύτερες ποσότητες απ’ ότι συνήθως για αναρρώσω γρηγορότερα.
Β. Πρέπει να αποφύγω να φάω πολύ γιατί εκτός από τον οργανισμό μου θα «ταΐσω» και τα μικρόβια.
Γ. Δεν έχει σημασία τι θα φάω αρκεί να πίνω 2 φρέσκους χυμούς πορτοκάλι την ημέρα που είναι πλούσιοι σε βιταμίνη C.
Δ. Είναι καλό να ακολουθώ ένα ισορροπημένο πρόγραμμα διατροφής ακόμα και όταν είμαι άρρωστος/η.
Η ισορροπημένη διατροφή είναι πολύ σημαντική τις ημέρες που είστε άρρωστοι. Μείνετε όσο πιο κοντά γίνεται στο κανονικό πρόγραμμα διατροφής σας, δίνοντας έμφαση στην κατανάλωση φρούτων και λαχανικών, υδατανθράκων ολικής άλεσης και ποικιλία πρωτεϊνών. Αποφύγετε τροφές και συνήθειες που μπορούν να «εκτοξεύσουν» τα επίπεδα ζαχάρου στο αίμα σας όπως είναι τα έτοιμα γεύματα, τα ανθυγιεινά σνακ και οι μεγάλες ποσότητες. Η σωστή απάντηση είναι η Δ.
Ερώτηση 5: Τι συμβαίνει εάν δεν πεινάω καθόλου;
Α. Πρέπει να πιέσω τον εαυτό μου και να φάω.
Β. Πρέπει να κάνω μικρά τακτικά γεύματα, ανά 3 περίπου ώρες.
Γ. Δεν πειράζει, δεν θα πάθω τίποτα εάν δεν φάω μία ημέρα.
Ακόμα και εάν δεν πεινάτε είναι σημαντικό να εφοδιάζετε τον οργανισμό σας με μικρή ποσότητα υδατανθράκων κάθε 3 με 4 ώρες. Υπό κανονικές συνθήκες κάθε γεύμα σας πρέπει να περιλαμβάνει περίπου 45 γραμμάρια υδατανθράκων. Οι ακόλουθες επιλογές περιέχουν 15 γραμμάρια υδατανθράκων η καθεμία και αποτελούν απλές και καλά ανεκτές λύσεις για τις ημέρες που αισθάνεστε αδιάθετοι: ½ ποτήρι χυμό, 1 φέτα ψωμί, 2 φρυγανιές, 5-6 αλμυρά κράκερ, 1 κεσεδάκι γιαούρτι, ½ φλιτζάνι μακαρόνια/ ρύζι, ¾ κούπας δημητριακά, 1 κουταλιά του γλυκού μέλι. Η σωστή απάντηση είναι η Β.
Ερώτηση 6: Τι συμβαίνει εάν αντιμετωπίζω τάση για έμετο και δεν μπορώ να φάω τίποτα;
Α. Είναι η μόνη περίπτωση στην οποία δεν χρειάζεται να καταναλώσω τίποτα για να μην επιδεινώσω τα συμπτώματα.
Β. Έχει πολύ μεγάλη σημασία να αναπληρώνω τα υγρά που χάνω καταναλώνοντας ροφήματα χωρίς ζάχαρη.
Γ. Πρέπει να τρώω πολλές φρυγανιές για να συγκρατούν τα υγρά στο στομάχι μου.
Η αφυδάτωση του οργανισμού είναι ένας από τους σημαντικότερους κινδύνους που «παραμονεύουν» όταν κάποιος αντιμετωπίζει ένα γαστρεντερικό πρόβλημα. Προσπαθήστε να πίνετε τουλάχιστον 12 ποτήρια ροφημάτων μέσα στην ημέρα. Εκτός από νερό καλές επιλογές θεωρούνται τα αναψυκτικά χωρίς ζάχαρη, η κοτόσουπα, ο χυμός ντομάτας, το τσάι και το χαμομήλι. Εάν δεν μπορείτε να φάτε φροντίστε τα ροφήματα να περιέχουν μικρή ποσότητα ζάχαρης, ή άλλων υδατανθράκων: διαλύστε μία κουταλιά μέλι μέσα στο τσάι, δοκιμάστε να πιείτε ένα ποτήρι φρέσκο χυμό φρούτων, ενώ άλλες επιλογές είναι το gingerale και τα ισοτονικά ποτά. Η σωστή απάντηση είναι η Β.
Εάν βρήκατε τις σωστές απαντήσεις στις περισσότερες ερωτήσεις αυτό σημαίνει πως γνωρίζετε αρκετά καλά τις επιπλοκές του διαβήτη καθώς και το πώς πρέπει να διαχειριστείτε έκτακτες καταστάσεις. Εάν πάλι δυσκολευτήκατε να απαντήσετε τότε θα ήταν καλή ιδέα να συμβουλευτείτε έγκαιρα τον προσωπικό σας γιατρό έτσι ώστε να είστε κατάλληλα προετοιμασμένοι για το χειμώνα.
Για όσους έχουν αυξημένο ζάχαρο η πρόληψη του κρυολογήματος έχει ακόμα μεγαλύτερη σημασία σε σχέση με το γενικό πληθυσμό, ακριβώς γιατί εάν αρρωστήσουν ενδέχεται να δυσκολευτούν να αντιμετωπίσουν τις καταστάσεις. Για την πρόληψη και την αντιμετώπιση του κρυολογήματος μπορείτε να χρησιμοποιήσετε συμπληρώματα διατροφής όπως η Echinacea, κατάλληλα για διαβητικούς, τα οποία θωρακίζουν το ανοσοποιητικό σύστημα και προστατεύουν από τις χειμωνιάτικες ασθένειες. Φυσικά θα έχετε ακούσει την βιταμίνη C που συναντάμε στα φρούτα και τα λαχανικά, ως τη νούμερο ένα βιταμίνη για το χειμώνα. Σκεφτείτε όμως πως εάν προσέχετε την ποσότητα των φρούτων και λαχανικών που καταναλώνετε λόγω του ζαχάρου σας πιθανά δεν λαμβάνεται και αρκετή βιταμίνη Cγια να θωρακίσετε το ανοσοποιητικό σας σύστημα. Στην περίπτωση αυτή υπάρχουν και πάλι συμπληρώματα διατροφής με βιταμίνη Cγια να καλύψουν τα κενά σας. Επιπλέον τα άτομα με διαβήτη εμφανίζουν συχνά χαμηλά επίπεδα ενός πολύ σημαντικού ιχνοστοιχείου για την προστασία από το κρυολόγημα και τις ιώσεις, του ψευδαργύρου. Η έλλειψη αυτή αποδυναμώνει την άμυνα του σώματος, καθιστώντας τα άτομα με αυξημένο ζάχαρο πιο επιρρεπή στις ιώσεις. Τέλος, απαραίτητοι είναι και οι ηλεκτρολύτες σε περιπτώσεις απώλειας υγρών λόγω γαστρεντερικών προβλημάτων.
Βιβλιογραφία
1. American Diabetes Association. Managing Diabetes On Sick Days. Τελευταία ανάκτηση 11/11/2014.
http://www.diabetes.org/living-with-diabetes/parents-and-kids/everyday-life/sick-days.html
2. Medline Plus. Diabetes When you are sick.
http://www.nlm.nih.gov/medlineplus/ency/patientinstructions/000079.htm
3. Berg EG. Sick-day rules: What to do when you are feeling under the weather. Diabetes Forecast. 2013 Oct;66(10):32-3.
4. Niewoehner CB et al. Role of zinc supplementation in type II diabetes mellitus. 1986.Am J Med.