Στοιχεία ταυτότητας: Τα ωμέγα 3 πολυακόρεστα λιπαρά οξέα παίρνουν το όνομά τους από τη χημική τους δομή. Συγκεκριμένα όλη η «οικογένειά» τους έχει έναν διπλό δεσμό που ενώνει τον τρίτο με τον τέταρτο άνθρακα μίας μακριάς αλυσίδας. Τα τρία σημαντικότερα ωμέγα 3 λιπαρά είναι το εικοσαπενταενοϊκό οξύ (EPA), το εικοσιδυoεξαενοϊκό οξύ (DHA) και το α-λινολενικό οξύ (ALA).
Το φυσικό τους περιβάλλον: Δυστυχώς το ανθρώπινο σώμα δεν μπορεί να συνθέσει από μόνο του τα καλά λιπαρά, γι’ αυτό και είναι απαραίτητο να τα εξασφαλίζουμε καθημερινά από τη διατροφή μας. Τα λιπαρά ψάρια είναι απευθείας καλές πηγές των EPA και DHA λιπαρών οξέων. Από την άλλη μεριά, κάποιες φυτικές πηγές όπως οι ξηροί καρποί και η σόγια δίνουν ALA.
Ο ρόλος κλειδί στην υγεία της καρδιάς: Τα ωμέγα 3 λιπαρά, μπορεί να είναι τελευταία στην αλφάβητο, αλλά είναι πρώτα στην καρδιά γιατί της προσφέρουν ένα σύνολο ωφέλιμων δράσεων:
- βοηθούν στον έλεγχο της αρτηριακής πίεσης
- συμβάλλουν στον έλεγχο των τριγλυκεριδίων και της χοληστερίνης
- μειώνουν τον κίνδυνο θρομβώσεων
- περιορίζουν τη δημιουργία αθηρωματικής πλάκας
- «χαλαρώνουν» τα αγγεία
- μειώνουν τους παράγοντες που προκαλούν τις φλεγμονές στο σύστημα της καρδιάς και των αγγείων.
Τι λένε οι επιστήμονες: Τα ωμέγα 3 αποτελούν ίσως το πιο μελετημένο φυσικό συστατικό για την υγεία της καρδιάς. Από την πρόληψη, μέχρι και την αντιμετώπιση, τα οφέλη των συγκεκριμένων πολυακόρεστων λιπαρών είναι πλέον καταγεγραμμένα. Μία από τις πρώτες μεγάλες κλινικές μελέτες (Gruppo Italiano per lo Studio della Sopravvivenza nell’Infarto Miocardico, GISSI) πραγματοποιήθηκε σε 11.000 ασθενείς με ιστορικό εμφράγματος. Τα αποτελέσματα αυτής έδειξαν πως η καθημερινή λήψη 850mg EPA/ DHA προλαμβάνει την πορεία της νόσου και μειώνει τον κίνδυνο θανάτου από καρδιαγγειακά νοσήματα, ακόμη και 3,5 χρόνια μετά την έναρξη της έρευνας. Άλλες μελέτες προτείνουν πως ασθενείς που έκαναν ταυτόχρονη λήψη στατινών (αγωγή για τη χοληστερίνη) και ωμέγα 3 λιπαρών είχαν 19% λιγότερες πιθανότητες να εμφανίσουν κάποια επιπλοκή, σε σύγκριση με εκείνους που βασίζονταν αποκλειστικά στη φαρμακευτική τους αγωγή.
Η «δημοσιότητα» δεν είναι πάντα θετική: Στο σημείο αυτό αξίζει να σημειώσουμε πως κατά καιρούς τα πρωτοσέλιδα γεμίζουν με τίτλους όπως «Τα ωμέγα 3 δεν έχουν κανένα όφελος για την καρδιά», αποθαρρύνοντας τη λήψη τους. Αυτό συμβαίνει διότι ο τρόπος που οργανώνεται μία μελέτη ενδέχεται να φέρει χαρακτηριστικά που αποδυναμώνουν τα αποτελέσματα. Επιπλέον, ο γενετικός παράγοντας δεν μπορεί να αποκλειστεί καθιστώντας το μέγεθος του οφέλους που θα λάβει κανείς, πολύ εξατομικευμένο.
Η τελική ετυμηγορία: Η γενική οδηγία όμως στην οποία καταλήγουν οργανισμοί, όπως η Αμερικανική Καρδιολογική Εταιρία, συμβουλεύει τους καταναλωτές να:
- λαμβάνουν 250 με 500mg EPA/ DHA την ημέρα
- καταναλώνουν γαύρο, σαρδέλες, ρέγγες, σολομό ή άλλα λιπαρά ψάρια τουλάχιστον 2 φορές την εβδομάδα
- να θυμούνται πως μόλις 2 παλάμες λιπαρού ψαριού δίνουν 250mg EPA/ DHA
- συμβουλεύονται τον ιατρό τους για την κατάλληλη δοσολογία DHΑ/ EPA όταν στόχος είναι η μείωση των τριγλυκεριδίων.
Τα ωμέγα 3 είναι τα καλά εκείνα λιπαρά που «θα δώσουν ζωή» στο καρδιαγγειακό σας σύστημα. Να θυμάστε όμως πως τα οφέλη τους εκτείνονται πολύ μακρύτερα από την καρδιά, στον εγκέφαλο, στα μάτια, στο δέρμα, στο ανοσοποιητικό. Τα ωμέγα 3 είναι τα αγαπημένα καλά λιπαρά της καρδιάς, αλλά και ολόκληρου του οργανισμού.
Βιβλιογραφία:
1. Jain AP, Aggarwal KK, Zhang PY. Omega-3 fatty acids and cardiovascular disease. Eur Rev Med Pharmacol Sci. 2015;19(3):441-5.
2. Endo J, Arita M. Cardioprotective mechanism of omega-3 polyunsaturated fatty acids. J Cardiol. 2016 Jan;67(1):22-7.
3. Superko HR, Superko AR, Lundberg GP, Margolis B, Garrett BC, Nasir K, Agatston AS. Omega-3 Fatty Acid Blood Levels Clinical Significance Update. Curr Cardiovasc Risk Rep. 2014;8(11):407. Review.
4. Today’s Dietitian. Jill Weisenberger. The Omega Fats Vol. 16 No. 4 P. 20
5. Today’s Dietitian Mardi A. Parelman. Omegas: Dissecting the Science on Omega 3 Supplements Vol. 17 No. 5 P. 14