Η σχέση μεταξύ της διατροφής και των διαφορετικών μορφών καρκίνου, είναι τόσο περίπλοκη όσο και η ίδια η πάθηση. Η σκέψη όμως πως υπάρχουν τρόποι να «προλάβει» κανείς την εμφάνιση της νόσου, προκαλεί το ενδιαφέρον.
Τα διαφορετικά κομμάτια του πάζλ
Ο κίνδυνος εμφάνισης καρκίνου επηρεάζεται από πολλούς παράγοντες, οι οποίοι συχνά δρουν συνδυαστικά. Υπάρχουν καταστάσεις οι οποίες δεν βρίσκονται υπό την σφαίρα επιρροής του ανθρώπου, όπως για παράδειγμα η γενετική προδιάθεση στην οποία και αποδίδεται περίπου το 30% του συνολικού κινδύνου εμφάνισης καρκίνου. Εάν σκεφτείτε την ασθένεια ως ένα πάζλ που πρέπει να συμπληρωθεί προκειμένου κανείς να νοσήσει, τότε ο τρόπος ζωής και η διατροφή απεικονίζονται στα περισσότερα κομμάτια αυτού. Ορισμένες διατροφικές συνήθειες δρουν προστατευτικά, ενώ άλλες διατροφικές επιρροές επιβαρύνουν τον οργανισμό.
Από το ειδικό στο γενικό
Η πολυπαραγοντική φύση του καρκίνου δεν είχε γίνει αμέσως αντιληπτή από τους ειδικούς. Αποτέλεσμα αυτού ήταν η αναζήτηση μεμονωμένων διατροφικών παραγόντων, και όχι μόνο, που έλειπαν από τον οργανισμό και ενδεχομένως να εξηγούσαν την ραγδαία αύξηση των κρουσμάτων. Στην κατηγορία αυτή ανήκουν συστατικά όπως η βιταμίνη Α, η βιταμίνη C, η βιταμίνη D3, το σελήνιο, το λυκοπένιο, η σόγια, το πράσινο τσάι και άλλα. Γρήγορα όμως έγινε αντιληπτό πως ο ρόλος της διατροφής είναι σφαιρικότερος. Χωρίς να αμφισβητείται η αξία του κάθε θρεπτικού συστατικού ξεχωριστά, φάνηκε πως όλα είναι απαραίτητο να καταναλώνονται στα πλαίσια μίας ισορροπημένης διατροφής, απουσίας καταχρήσεων όπως το τσιγάρο και το αλκοόλ, ήπιας φυσικής δραστηριότητας και εν γένει ενός ισορροπημένου τρόπου ζωής. Έτσι η επιστημονική έρευνα και οι διατροφικές συστάσεις πέρασαν από τα μεμονωμένα συστατικά, στη διαμόρφωση υγιεινών συνηθειών.
Τέσσερις διατροφικές συνήθειες που κάνουν τη διαφορά
Οι ισορροπημένες καθημερινές συνήθειες, αποτελούν εκείνο το κομμάτι του παζλ που κρατά ο καθένας στα χέρια του και έχει τη δύναμη να επηρεάσει. Βάσει των σύγχρονων επιστημονικών εξελίξεων, τέσσερις είναι οι σημαντικότεροι διατροφικοί πυλώνες που επηρεάζουν τον κίνδυνο εμφάνισης καρκίνου.
- Έλεγχος βάρους: Σύμφωνα με το Βρετανικό Ινστιτούτο Έρευνας για τον Καρκίνο, το βάρος αποτελεί το δεύτερο σημαντικότερο παράγοντα πρόληψης του καρκίνου μετά το τσιγάρο. Τα περιττά κιλά προκαλούν ένα σύνολο από μεταβολικές και ορμονικές δυσλειτουργίες, ενώ ενισχύουν την ύπαρξη χρόνιων, σιωπηλών φλεγμονών στον οργανισμό.
- Κόκκινο κρέας: Το κόκκινο κρέας που όλοι αγαπούν έχει πολλάκις κατηγορηθεί για την εμφάνιση πολλών χρόνιων παθήσεων. Σύμφωνα με πρόσφατα επιστημονικά δεδομένα, ο κίνδυνος εμφάνισης καρκίνου στο παχύ έντερο συνδέεται ιδιαιτέρως με την κατανάλωση αλλαντικών, και πολύ λιγότερο με τη συνολική κατανάλωση κόκκινου κρέατος. Από την άλλη μεριά ο τρόπος μαγειρέματος αυτού σε υψηλές θερμοκρασίες (μαγείρεμα στο φούρνο, στα κάρβουνα, στο τηγάνι), έχει αποδειχθεί πως οδηγεί στην παραγωγή καρκινογόνων ουσιών (ετεροκυκλικές αμίνες, πολυκυκλικοί αρωματικοί υδρογονάνθρακες).
- Αντιοξειδωτικά συστατικά: Χωρίς αμφιβολία οι αντιοξειδωτικοί μηχανισμοί που διαθέτει το ίδιο το σώμα είναι απαραίτητοι για την πρόληψη των χρόνιων φλεγμονών, της πρόωρης καταστροφής των κυττάρων και συνεπώς εντοπίζονται στην ρίζα του προβλήματος. Οι μηχανισμοί αυτοί ενισχύονται από συστατικά της διατροφής που βρίσκονται σε χρωματιστά φρούτα και λαχανικά και ονομάζονται αντιοξειδωτικά φυτοθρεπτικά.
- Φρούτα και λαχανικά: Αποτελούν τη βάση κάθε ισορροπημένης διατροφής, όχι μόνο γιατί είναι πλούσια σε αντιοξειδωτικά, όπως ήδη αναφέρθηκε, αλλά γιατί επιπλέον περιέχουν φυτικές ίνες οι οποίες διευκολύνουν και προστατεύουν τη λειτουργία του εντέρου. Την ίδια στιγμή εμπλουτίζοντας την καθημερινή σας δίαιτα με φρούτα και λαχανικά, δεν «αφήνετε χώρο» για έτοιμα γεύματα, με υψηλά επίπεδα αλατιού, ζάχαρης και συντηρητικών, περιορίζοντας περεταίρω το διατροφικό κίνδυνο για εμφάνιση της νόσου. Δυστυχώς, στις σύγχρονες κοινωνίες ελάχιστοι είναι εκείνοι που καταναλώνουν το ελάχιστο των πέντε μερίδων φρούτων και λαχανικών που συνιστάται.
Η συμπλήρωση της διατροφής
Τα συμπληρώματα διατροφής έχουν αναλάβει τον πολύ δύσκολο ρόλο της κάλυψης των κενών της διατροφής. Οι ελλείψεις ενδέχεται να προκύψουν είτε από μειωμένη κατανάλωση ευεργετικών ομάδων τροφίμων, είτε από αμφισβητούμενη ποιότητα των πρώτων υλών και των γευμάτων στις σύγχρονες κοινωνίες.
Το περιβάλλον και η φύση
Ακόμη, δεν θα πρέπει κανείς να ξεχνάει πως η υγεία μας είναι συνάρτηση της κατάστασης του περιβάλλοντος, συνεπώς και των αθέατων τοξινών με τις οποίες ερχόμαστε σε επαφή. Είναι απαραίτητη η ευαισθησία κάθε ανθρώπου για την προφύλαξη του περιβάλλοντος, της φύσης και των προϊόντων της. Αναλογιστείτε πως τα παλαιότερα χρόνια οι νοικοκυρές χρησιμοποιούσαν στις παραδοσιακές συνταγές, αγνά υλικά και μπαχαρικά που νοστίμιζαν το φαγητό. Την ίδια όμως στιγμή, προσθέτοντας για παράδειγμα κουρκουμά στο φαγητό, θωράκιζαν άθελά τους το σώμα από τις σιωπηλές φλεγμονές. Σε μία εποχή όπου τέτοιες πρακτικές εκλείπουν, τα συμπληρώματα διατροφής έρχονται να καλύψουν τις ανάγκες του καθένα.
Ο τακτικός έλεγχος σώζει ζωές
Απουσία γενετικής προδιάθεσης, η πρόληψη του καρκίνου είναι ζήτημα τρόπου ζωής και έκθεσης σε παράγοντες του περιβάλλοντος. Ενημερωθείτε, εξετασθείτε και ακολουθείστε τις συμβουλές του ιατρού σας για την ορθή πρόληψη και έγκαιρη αντιμετώπιση της νόσου. Φροντίστε την υγεία και το σώμα σας με στόχο να συμπληρώσετε όλα τα κομμάτια του παζλ.
Γράφει η επιστημονική ομάδα της Vitamins Academy
Βιβλιογραφία
- Cancer Research Intsitute UK. Diet and Cancer. Accessed 2/2/2016.
http://www.cancerresearchuk.org/about-cancer/causes-of-cancer/diet-and-cancer
- Dana Farber Cancer Institute. The Cancer- Nutrition Link. Accessed 2/2/2016.
http://www.dana-farber.org/Health-Library/The-Cancer-Nutrition-Link.aspx
- Schwingshackl L, Boeing H, Stelmach-Mardas M, Gottschald M, Dietrich S, Hoffmann G, Chaimani A. Dietary Supplements and Risk of Cause-Specific Death, Cardiovascular Disease, and Cancer: A Systematic Review and Meta-Analysis of Primary Prevention Trials.Adv Nutr. 2017 Jan 17;8(1):27-39.
- PDQ Integrative, Alternative, and Complementary Therapies Editorial Board. Prostate Cancer, Nutrition, and Dietary Supplements (PDQ®): Health Professional Version. PDQ Cancer Information Summaries [Internet]. Bethesda (MD): National Cancer Institute (US); 2002- 2017 Jan 19.