Γνωρίζατε πως το πιάτο που τρώτε είναι κατά 20% μεγαλύτερο σε μέγεθος σε σχέση με εκείνο στο οποίο έτρωγαν οι παππούδες σας;
Πως σε πολλά εστιατόρια το μέγεθος μίας μερίδας φαγητού έχει σχεδόν διπλασιαστεί σε σχέση με 30 χρόνια πριν; Ή πως οι συσκευασίες των τροφίμων έχουν δεκαπλασιαστεί σε μέγεθος;
Σκεφτείτε το κουτί των popcorn στο σινεμά και πόσο έχει αλλάξει τα τελευταία χρόνια. Πώς από μία κανονική συσκευασία που χωρούσε μόλις 2 φλιτζάνια popcorn, τώρα πια δεν αρκούμαστε καν στο μεγάλο κουτί που ξεχειλίζει από τις ζεστές άσπρες νιφάδες.
Μάθετε όμως πως αγοράζοντας το μεγάλο κουτί των popcornτρώτε περίπου 50% παραπάνω popcorn, που εάν μεταφραστεί σε θερμίδες είναι γύρω στις 250 επιπλέον.
Ζούμε λοιπόν στην εποχή της υπερκατανάλωσης και εάν κανείς το σκεφτεί καλύτερα η αύξηση στο μέγεθος της μερίδας είναι παράλληλη με την παγκόσμια αύξηση των επιπέδων παχυσαρκίας. Στο κυνήγι της αναζήτησης του «τι ακριβώς φταίει» και έχουμε επιπλέον κιλά, μία ομάδα ερευνητών ξεκίνησε να μελετά πώς τα υπερμεγέθη πιάτα που έχουμε όλοι πια στα σπίτια μας επηρεάζουν το πόσο θα φάμε. Τα αποτελέσματα των ερευνών τους ήταν κατηγορηματικά, οι μεγαλύτερες μερίδες μας κάνουν να τρώμε περισσότερο.
Το μεγάλο όμως ερώτημα είναι γιατί; Θεωρητικά κάθε ενήλικας θα φάει όσο πεινάει και όχι όσο χωράει το πιάτο του! Φαίνεται όμως πως συμβαίνει ακριβώς το αντίστροφο: θεωρούμε πως η ποσότητα που είναι σερβιρισμένη στο πιάτο μας είναι η «κανονική», άρα πρέπει να την καταναλώσουμε ολόκληρη. Πάντα «υπάρχει χώρος» στο στομάχι μας για 5 ή 6 παραπάνω μπουκιές, εξάλλου έχουμε μάθει από παιδιά πως η τελευταία μπουκιά είναι η δύναμής μας.
Η απάντηση βρίσκεται στα πειράματα του Βέλγου ψυχολόγου Joseph Remi Leopold Delboeuf πάνω από 100 χρόνια πριν, ο οποίος μελέτησε το φαινόμενο της οφθαλμαπάτης 2 κύκλων. Σύμφωνα με την «ψευδαίσθηση του Delboeuf» εάν έχουμε 2 μαύρους κύκλους του ιδίου μεγέθους, εκείνος ο οποίος περιβάλλεται από έναν μεγαλύτερο κύκλο θα φαίνεται μικρότερος ακόμη και εάν στην πραγματικότητα δεν είναι!
Το ίδιο ακριβώς παιχνίδι ανάμεσα στα μάτια και το μυαλό μας συμβαίνει όταν βάλουμε την ίδια ποσότητα φαγητού μέσα σε ένα μεγάλο και σε ένα μικρό πιάτο. Η ίδια ποσότητα νομίζουμε πως είναι πολύ μεγαλύτερη μέσα στο μικρό πιάτο και πολύ μικρότερη μέσα στο μεγάλο πιάτο. Δοκιμάστε να βάλετε ένα φλιτζάνι δημητριακά μέσα σε ένα μικρό μπολ και στη συνέχεια μέσα σε ένα μεγαλύτερο. Πότε σας φαίνεται πιο χορταστική η μερίδα;
Ποιες είναι μερικές πρακτικές συμβουλές για να αποφύγετε τις υπερμεγέθεις ποσότητες;
- Αντικαταστήστε sτο σερβίτσιο τα μεγάλα πιάτα σας με μικρότερα.
- Χρησιμοποιείστε στενόμακρα αντί για φαρδιά και κοντά ποτήρια.
- Αγοράζετε μικρότερες συσκευασίες τροφίμων.
- Χωρίστε τις μεγάλες συσκευασίες τροφίμων σε μικρά πακέτα.
- Χρησιμοποιείστε μικρότερα κουτάλια για το σερβίρισμα.
- Χρησιμοποιείστε τραπεζομάντηλο με έντονη διαφορά χρώματος από το πιάτο σας (κι όμως βοηθάει να συνειδητοποιήσετε το μέγεθος της μερίδας!)
- Δώστε τη δέουσα προσοχή στο γεύμα σας, τόσο την ώρα που σερβίρετε όσο και την ώρα που τρώτε. Είναι πολύ σημαντικό να τρώμε στο τραπέζι χωρίς να κάνουμε άλλες δουλειές παράλληλα.
Το συμπέρασμα λοιπόν είναι πως όταν έρθει η ώρα του φαγητού πρέπει να ακούμε το σώμα μας και να τρώμε με βάση το πόσο πεινάμε και όχι με βάση το πόσο προστάζουν τα μάτια και το μυαλό μας.
Βιβλιογραφία
1. Smaller Plate Movement.
http://www.smallplatemovement.org
2. Wansink B1, van Ittersum K. Portion size me: downsizing our consumption norms. J Am Diet Assoc. 2007 Jul;107(7):1103-6.
3. Wansink B1, Kim J. Bad popcorn in big buckets: portion size can influence intake as much as taste. J Nutr Educ Behav. 2005 Sep-Oct;37(5):242-5.
4. K Van Ittersum, B Wansink – Journal of Consumer Research. Plate size and color suggestibility: the Delboeuf Illusion’s bias on serving and eating behavior. Journal of Consumer Research. Vol. 39. August 2012.