Οι περισσότεροι συνδέουν το φαγητό με τη γευστική απόλαυση και με ευχάριστες κοινωνικές περιστάσεις. Τα θρεπτικά συστατικά μίας ισορροπημένης διατροφής όμως παρουσιάζουν ουσιαστικό ρόλο στη λειτουργία όλων των ιστών και των οργάνων του σώματος. Χαρακτηριστικό παράδειγμα αποτελεί η υγεία και η δομή του σκελετικού συστήματος και των αρθρώσεων, που εξαρτώνται άμεσα από την επάρκεια των διατροφικών «πρώτων υλών».
Τα υγιεινά καθημερινά γεύματα, με ποικιλία όλων των ομάδων τροφίμων, αποτελούν προτεραιότητα. Οι ανάγκες όμως αυξάνονται και διαφοροποιούνται σε κάθε ομάδα του πληθυσμού, ανάλογα με την ηλικία, το φύλο και άλλους παράγοντες. Συνεπώς, τα συμπληρώματα διατροφής για την υγεία των οστών και των αρθρώσεων καλούνται να καλύψουν τυχόν κενά της διατροφής, καθώς και πιθανές αυξημένες απαιτήσεις.
Οστά και αρθρώσεις: Μία εισαγωγή στη δομή τους
Ο σκελετός του ανθρώπου καλείται να είναι ταυτόχρονα ανθεκτικός και ελαφρύς. Aυτό επιτυγχάνεται λόγω της ιδιαίτερης δομής του, από πλέγμα κολλαγόνου τύπου Ι και ασβέστιο. Η διαδικασία σχηματισμού των οστών ξεκινά ήδη από την εμβρυϊκή ηλικία, για να φτάσει στη μέγιστη δυναμική της στην ηλικία των 30 ετών για να ακολουθήσει η μείωση της οστικής πυκνότητας τα επόμενα χρόνια. Η φυσική φθορά οδηγεί σταδιακά στην αποδυνάμωση του σκελετικού συστήματος, εάν τα διατροφικά συστατικά δεν καταφέρουν να καλύψουν τις αυξημένες απαιτήσεις. Υπολογίζεται πως 1 στις 2 γυναίκες μετά τα 40 έτη, και 1 στους 5 άνδρες άνω των 50 θα έρθουν αντιμέτωποι με την οστεοπόρωση, αυξάνοντας το κόστος περίθαλψης στην Ευρώπη κατά 39 δισεκατομμύρια κάθε χρόνο.
Ο χρόνος όμως δεν αγγίζει μόνο το σκελετικό σύστημα αλλά και τις αρθρώσεις, που δεν είναι τίποτα άλλο από το σημείο που έρχονται σε επαφή δύο οστά στο σώμα. Την άρθρωση περιβάλλει ο χόνδρος, δηλαδή το μαξιλάρι που απορροφά τους κραδασμούς κατά την κίνηση. Η καταπόνηση των ευκίνητων αρθρώσεων, είτε λόγω ηλικίας, είτε λόγω φυσικής δραστηριότητας ή ορθοστασίας, αποδομεί την άρθρωση προκαλώντας φλεγμονή, έντονο πόνο και τελικά οστεοαρθρίτιδα. Μάλιστα, τα κρούσματα αυτής αναμένεται να διπλασιαστούν μέχρι το 2040, εάν δεν δοθεί έμφαση στην πρόληψη μέσω δομικών συστατικών της άρθρωσης όπως η γλυκοζαμίνη, η χονδροϊτίνη, το θείο, το μαγγάνιο και το κολλαγόνο.
Συμπληρώματα διατροφής: Εργαλεία στα χέρια του φαρμακοποιού
Ο σύγχρονος φαρμακοποιός καλείται πλέον να συμμετάσχει ενεργά, όχι απλά στην αντιμετώπιση καταστάσεων, αλλά στην πρόληψη και στην διατήρηση της καλής υγείας των καταναλωτών. Τα συμπληρώματα διατροφής αποτελούν μία ολιστική προσέγγιση προς την κατεύθυνση αυτή. Ακολουθεί μία λίστα με φυσικά συστατικά που διασφαλίζουν την υγεία οστών και αρθρώσεων.
Ασβέστιο
Το 99% του ασβεστίου στο ανθρώπινο σώμα αποθηκεύεται στο σκελετικό σύστημα. Παρά το ρόλο του στην υγεία των οστών, κατά καιρούς έχει τεθεί υπό αμφισβήτηση η σημασία της επαρκούς κατανάλωσης ασβεστίου στην ενδυνάμωση του σκελετού. Το θολό τοπίο έρχεται να ξεκαθαρίσει πρόσφατη μελέτη ανασκόπησης της Ευρωπαϊκής αρχής για τη μελέτη της οστεοπόρωσης (ESCEO), σύμφωνα με την οποία η συγχορήγηση ασβεστίου και βιταμίνης D, μειώνει σημαντικά τον κίνδυνο για κατάγματα.
- Tip: Έχει αποδειχθεί πως η χορήγηση ασβεστίου είναι αποτελεσματική μόνο παρουσία βιταμίνης D.
Βιταμίνη D
Η βιταμίνη του ήλιου, εμφανίζεται σε χαμηλά επίπεδα ακόμη και σε μία ηλιόλουστη χώρα όπως η Ελλάδα, όπως αποδεικνύεται από πληθώρα κλινικών μελετών σε όλες της ηλικιακές ομάδες. Ο ρόλος της βιταμίνης D στην υγεία των οστών αφορά κυρίως την εντερική απορρόφηση του ασβεστίου. Δεν περιορίζεται όμως σε αυτόν καθώς η βιταμίνη D ρυθμίζει τα επίπεδα ορμονών του θυρεοειδούς αδένα που επιδρούν στην δομή του σκελετού, ενώ στηρίζει και το μυϊκό σύστημα που περιβάλλει τα οστά.
- Tip: Πρόσφατα δεδομένα έχουν δείξει πως άτομα με αυξημένο κίνδυνο για οστεοπόρωση έχουν 4 φορές μεγαλύτερη ανάγκη σε βιταμίνη D σε σχέση με έναν υγιή ενήλικα. Προτείνετε συμπληρώματα διατροφής που περιέχουν τουλάχιστον 2.000iu βιταμίνης D.
Μαγνήσιο
Παραδοσιακά το μαγνήσιο αποτελεί το θρεπτικό συστατικό που ανακουφίζει το μυϊκό σύστημα και κινητοποιεί το μεταβολισμό. Λίγοι όμως γνωρίζουν πως το 50% του μαγνησίου στο σώμα αποθηκεύεται στα οστά. Έμφαση δίνεται από τους ειδικούς στην αναλογία ασβεστίου και μαγνησίου στη διατροφή. Η μειωμένη πρόσληψη και των δύο λόγω της αυξημένης κατανάλωσης τυποποιημένων γευμάτων εντείνει το πρόβλημα. Τα περισσότερα κλινικά στοιχεία δείχνουν πως η ιδανική αναλογία ασβεστίου: μαγνησίου κυμαίνεται κάπου μεταξύ του 1.7 και του 3.0.
- Tip: Δώστε ιδιαίτερη έμφαση στο λόγο ασβεστίου:μαγνησίου σε ένα συμπληρώματος διατροφής, εναλλακτικά προτείνετε συνδυαστικά τα 2 συστατικά.
Γλυκοζαμίνη και Χονδροϊτίνη
Η γλυκοζαμίνη και η χονδροϊτίνη αποτελούν τα βασικότερα δομικά συστατικά του χόνδρου, και δείχνουν το μέλλον στην αντιμετώπιση των περιστατικών οστεοαρθρίτιδας. Επιπλέον, η γλυκοζαμίνη φαίνεται πως μειώνει τη στένωση του μεσάρθριου διαστήματος, καθυστερεί τη φυσιολογική αποδόμηση της άρθρωσης λόγω ηλικίας, βελτιώνει την κινητικότητα, μειώνει τον κίνδυνο για ορθοπεδικές επεμβάσεις, ενώ παρουσιάζει ισχυρή αντιφλεγμονώδη δράση. Τα δύο αυτά συστατικά εντάσσονται σε ολοένα περισσότερα πρωτόκολλα αντιμετώπισης, όπως για παράδειγμα εκείνο της Ευρωπαϊκής Ένωση Κατά του Ρευματισμού (EULAR).
- Tip: Προτείνετε συμπληρώματα διατροφής με θεϊκή γλυκοζαμίνη και χονδροϊτίνη, για μεγαλύτερη βιοδιαθεσιμότητα.
Οργανικό θείο
Το θείο «θρέφει» την άρθρωση και προλαμβάνει τη φθορά στους χόνδρους. Στα ανώτερης ποιότητος φυσικά συμπληρώματα διατροφής θα το βρείτε με τη μορφή μέθυλ-σουλφόνυλ- μεθανίου (MSM). Όπως και η γλυκοζαμίνη εμφανίζει και αυτό αντιφλεγμονώδη δράση.
- Tip: Προτείνετε συμπληρώματα διατροφής που περιέχουν ευρεία γκάμα συστατικών, για την ολοκληρωμένη κάλυψη των αναγκών.
Κουρκουμάς
Η εκφυλιστική πλευρά της οστεοαρθρίτιδας προκαλεί έντονο πόνο, σημάδι φλεγμονής στο σώμα. Ο κουρκουμάς αποτελεί ένα πολύτιμο μπαχαρικό, καθώς η περιεκτικότητά του σε φυσικά δραστικά κουρκουμινοειδή τον καθιστά ένα ισχυρό φυσικό αντιφλεγμονώδες. Παρότι χρησιμοποιείται για την ανακούφιση ευρέως φάσματος φλεγμονών, θα λέγαμε πως έχει μελετηθεί ιδιαιτέρως σε περιπτώσεις οστεοαρθρίτιδας όπου περιορίζει τον πόνο, το πρήξιμο, βελτιώνει την κινητικότητα της άρθρωσης, φυσικά χωρίς παρενέργειες.
- Tip: Αναζητήστε τιτλοδοτημένα φυσικά συστατικά στη δραστική ουσία, εγγύηση βιοδιαθεσιμότητας
Μποσβέλλια
Το φυτό με το ιδιαίτερο αυτό όνομα θα μπορούσε να χαρακτηριστεί και φυσικό «παυσίπονο» των αρθρώσεων. Στα συμπληρώματα διατροφής αξιοποιείται η ρητίνη της Μποσβέλλια, πλούσια σε φυσικές δραστικές που στοχεύουν σε φλεγμονώδεις παράγοντες του οργανισμού όπως τα λευκοτριένια και οι προσταγλανδίνες. Ως φυσικό παυσίπονο έχει αποδειχθεί πως μειώνει σημαντικά το αίσθημα του πόνου ακόμη και κατά 10 μονάδες στην κλίμακα WOMAC για την οστεοαρθρίτιδα.
- Tip: Η μποσβέλλια έχει μελετηθεί συνδυαστικά με τον κουρκουμά στα συμπληρώματα διατροφής.
Μία εκτίμηση για το μέλλον
Στην εποχή μας, το βάρος στην θωράκιση της υγείας μεταφέρεται από την ανακούφιση των συμπτωμάτων, που προσφέρουν οι κλασσικές θεραπείες, στην βελτίωση της ποιότητας ζωής. Ρόλο κλειδί στην προσέγγιση αυτή παίζουν τα συμπληρώματα διατροφής, τα φυσικά συστατικά των οποίων ανακουφίζουν και αναδομούν, χωρίς παρενέργειες, οστά και αρθρώσεις.
Γράφει η επιστημονική ομάδα της Vitamins Academy
Αναδημοσίευση από το περιοδικό Φαρμακευτικός Κόσμος
Βιβλιογραφία
Chin KY. Drug Design, Development and Therapy 2016
Cameron M. Cochrane Database Syst Rev. 2015
Bhattoa HP. Rev Endocr Metab Disord. 2016
Harvey N.C. Osteoporos Int. 2016
Rosanoff A. Adv Nutr 2016
Lapatsanis et al. Calcif Tissue Int 2005
Singhellakis et al. HORMONES. 2011
Bruyère et al. Semin Arthritis Rheum. 2016
Jordan et al. Ann Rheum Dis. 2003
Runhaar J et al. Semin Arthritis Rheum. 2016
Bruyère et al. Semin Arthritis Rheum. 2016
Henrotin et al. Maturitas. 2014
Wu et al. Int J Clin Pract. 2013